De fietsketting van je racefiets goed schoonmaken

Het goed onderhouden van je fietsketting is een van de beste manieren om vervanging van je onderdelen uit te sparen. Doordat je fietsketting en tandwielen goed schoon zijn slijten deze een stuk minder snel dan wanneer deze vies zijn en onder het zand zitten. In deze blog leggen wij stapsgewijs uit hoe jij de ketting van je racefiets weer als nieuw krijgt. Let wel op: de beschreven schoonmaakfrequenties en tips zijn specifiek voor de racefiets. Hoewel de ketting van gravelbike en mountainbike hetzelfde worden schoongemaakt zal dat vaker moeten gebeuren en grondiger.

Allereerst, hoe vaak moet je de fietsketting schoonmaken? Wij adviseren je ketting minimaal elke 10 ritten een keer grondig schoon te maken. Vaker hoeft niet perse, tenzij je bijvoorbeeld door de regen hebt gefietst of als er opeens veel vuil op zit. Een vieze ketting herken je aan de hoeveelheid zwarte troep die er aan plakt. Een schone ketting is nagenoeg zilverkleurig en een vieze ketting is vaak zwart. Een goede tip: kan je de letters op de zijkant van de ketting niet meer lezen? Dan is het tijd voor een grondige schoonmaak.

Voordat we beginnen met het reinigen van de ketting heb we enkele benodigdheden beschreven. In onze ogen is het zeker de moeite waard om deze tools in huis te halen. Je bespaard hier op de lange termijn geld mee omdat onderhoud voorkomt.

In onze instructie halen wij de ketting er volledig vanaf. Wij maken gebruik van een missing-link, een soort schakel waardoor de ketting er makkelijk op en af kan. Wij raden je aan om ook een missing-link op je ketting te installeren zodat je makkelijk en snel je fietsketting eraf kan halen (zijn vaak onder de 5 euro). Het is aan te raden tijdens het schoonmaken je ketting er volledig af te halen omdat je dan alle onderdelen beter schoon kan maken. Heb je niet de juiste tools in huis om de ketting te verwijderen? Sla dan stap 1 over en lees de schuingedrukte stukken tekst voor extra tips hoe jij je fietsketting kan schoonmaken zonder deze te verwijderen.

• Kettingpons (in het geval van een breekpen) of een missing-link tang (in het geval van een missing link).
• Decreaser / ontvetter (liefst biologisch afbreekbaar)
• Leeg flesje met brede dop
• Doeken die erg vies mogen worden
• Spuitmond (bijvoorbeeld van een oude fles allesreiniger) (sommige ontvetters zitten als in een spuitfles)
• Water

Stap 1: Het verwijderen van de fietsketting

Tip voordat je de fietsketting eraf haalt: kijk goed hoe de ketting om de tandwielen en derailleurwieltjes zit, maar hier zonodig een foto van, hierdoor weet je straks hoe de ketting weer terug geplaatst moet worden.

Kettingpons
Doormiddel van de kettingpons duw je de breekpen eruit (let op: dit kost best een beetje kracht). Hierna kan je de ketting makkelijk van de drivetrain afhalen.

Missing-link
Gebruik de speciale tang om de missing-link naar elkaar toe te trekken. Vervolgens zal de ketting makkelijk los komen. 

Stap 2: Het reinigen van de fietsketting zelf

Doe de ketting in het flesje en vul deze tot halverwege met decreaser. Draai de dop er stevig op en schud het geheel enkele minuten goed door elkaar. Laat het flesje daarna staan en draai deze tijdens het schoonmaken van de tandwielen af en toe om (en af en toe extra schudden mag natuurlijk ook altijd).

Tip: sommige mensen gebruiken bijvoorbeeld wasbenzine om hun fietsketting te ontvetten. Wij raden je aan om vooral ontvetters te gebruiken die speciaal gemaakt zijn voor fietskettingen. Deze ontvetters zijn iets minder agressief en tasten daardoor minder snel het metaal van de ketting aan. Zeker in het geval van iets oudere kettingen is het af te raden wasbenzine te gebruiken omdat je hiermee het metaal kan aantasten en dit kan leiden tot bijvoorbeeld een breuk in je ketting.

Wanneer je de ketting er wel op laat
Spray de ketting goed in met ontvetter terwijl je deze ronddraait. Zorg dat er volop ontvetter zit op de gehele ketting. 

Stap 3: Het schoonmaken van de cassette

Nu de ketting heerlijk in zijn ontvetter-bad aan het ontvetten is gaan we door met de volgende stap. Haal het achterwiel uit het frame zodat je er makkelijk bij kan. Gebruik de spuitmond om zo gelijkmatig decreaser te verdelen over de cassette. Draai de cassette rustig rond zodat de decreaser zich goed kan verspreiden. Draai en schud ondertussen nog eens het flesje met de ketting om.

Nadat je de decreaser even kort hebt laten inweken (max 1 minuut), kan het schoonmaken beginnen. Pak een doek (een borstel mag ook maar is niet essentieel) en werk systematisch van het kleine tandwiel naar het grote tandwiel. Zorg dat je de doek goed langs de tandwielen haalt zodat het zand en ander vuil er vanaf komt. Je mag de doek ook tussen de tandwielen plaatsen. Door het wiel stevig vast te houden met bijvoorbeeld je voeten kan je de cassette mooi rondom schoonmaken. Het is best veel werk om al het vuil er tussenuit te poetsen maar als je dit regelmatig doet zal het steeds minder werk worden (minder vuil zorgt er ook voor dat er minder vuil kan blijven plakken).

Stap 4: De grote, voorste tandwielen

Nadat we de cassette goed hebben schoongemaakt schudden we het flesje nog een goed om. Daarnaast gaan we ook door met de voorste tandwielen. Spuit deze ook weer ruim in met decreaser en laat het even intrekken. Pak vervolgens een doek erbij en poets al het vuil er weer vanaf. Het is pas schoon als je de zilverkleurige kleur van de tandwielen weer goed kan zien. De binnenste tandwielen zijn soms wat moeilijk te bereiken. Je kan je poetsdoek paar keer dubbel vouwen en proberen deze ertussen te plaatsen, hierdoor zal het wat makkelijker gaan.

Stap 5: Afspoelen

Nu alles goed schoon is zijn we helaas nog niet klaar. Om de drivetrain straks weer soepel laten te lopen is het belangrijk dat alle ontvetter goed weg is. Allereerst halen we de ketting weer uit het flesje. Als hier nu nog steeds resten op zitten kan je die verwijderen met een doek of een borstel. Gooi in het geval een biologische ontvetter het restant door de WC of dergelijke. Is je ontvetter niet biologisch afbreekbaar, dan moet je deze afvoeren. Spoel de ketting nu vervolgens goed af met water, net zo lang totdat je voelt dat er geen ontvetter meer op zit (laat de ketting hierna drogen). Spoel nu ook je cassette en tandwielen af met water. Gebruik hiervoor een emmer water of een tuinslang. Zolang alle ontvetter maar goed verwijderd is.

Stap 6: Het terugplaatsen van de fietsketting

Kettingpons
Neem een nieuwe breekpen, de oude is niet meer bruikbaar. Leg de ketting goed en duw de breekpen in de juist positie. Neem vervolgens een tang en breek het resterende stukje af.

Missing-link
Plaats de ketting in zijn originele vorm terug en duw de missing-link in elkaar. Zorg er vervolgens voor dat de missing-link zich aan de bovenzijde van de ketting bevind en vlak voor de voorste tandwielen. Knijp nu je voorrem stevig in en geef een trap op je trapper. Hierdoor zal de missing-link zichzelf vastzetten.

Stap 7: Het smeren van de fietsketting

Er zijn verschillende soorten smeer/olie/lube om je ketting mee te smeren. Uiteindelijk maakt het allemaal niet heel veel uit maar als wij een advies moeten geven dan raden wij je aan om wet-lube te gebruiken. Deze is iets vloeibaarder dan reguliere lube maar zal tijdens een vieze rit minder vuil aantrekken.

Plaats de lube op de tandwielen en draai de trapper ongeveer 6 keer rond (dit zijn +- 3 hele rondjes voor de ketting). Dit zal ongeveer genoeg moeten zijn om de komende drie a vier ritten mee te rijden. Haal na het smeren nog een doek langs de zijkanten en onderkant van de ketting zodat hier niet onnodige olie zit. Dit trekt alleen maar vuil aan en heeft geen functie. Er moet echt alleen olie op de schakels zitten, de rest is niet functioneel en trekt alleen maar vuil aan. Gebruik ook zeker niet te veel olie! Dit is echt niet nodig en trekt vuil aan waardoor je ketting sneller slijt. Zes keer rond met je trapper is meer dan genoeg. Wil je meer lezen over hoe jij je fietsketting goed kan smeren? Lees dan onze blog over het smeren van je fietsketting.

Stap 8: Fietsen maar!

Maak de ketting alleen schoon als deze vies is! Eenmaal in de 10 keer is slechts een richtlijn. Dit kan soms vaker nodig zijn en soms juist minder vaak. Wat goed helpt is na het fietsen met een borsteltje langs je cassette en fietsketting gaan. Hierdoor haal je het zand er tussenuit, wat slijtage voorkomt. Smeer je ketting eens in de vijf ritten en controleer deze af en toe of hij niet te droog is.